Nowotwory skóry – współpraca kosmetologa i dermatologa w ich wczesnym wykrywaniu.

Nowotwory skóry to temat, który choć budzi niepokój, jest niezwykle istotny w pracy każdego kosmetologa. To właśnie kosmetolog, mając regularny kontakt ze skórą pacjenta, może zauważyć niepokojące zmiany na jej powierzchni. Umiejętność ich rozpoznania i szybka reakcja, czyli skierowanie klienta do dermatologa, mogą mieć kluczowe znaczenie dla zdrowia i życia pacjenta.

Stany przedrakowe skóry

Zmiany skórne, na które warto zwrócić szczególną uwagę, to przede wszystkim stany przedrakowe. Część z nich powstaje na skutek nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV lub rentgenowskie. Do najczęściej spotykanych należą: rogowacenie słoneczne, róg skórny, skóra pergaminowata i barwnikowa oraz uszkodzenia porentgenowskie. Istnieją również przypadki tzw. rogowaceń chemicznych, np. arsenowych czy dziegciowych, a także rogowacenia białego.

Niektóre zmiany skórne rozwijają się na podłożu przewlekłych stanów zapalnych, blizn – np. tych po gruźlicy toczniowej czy rozległych oparzeniach. Choć z takich zmian nowotwory powstają rzadko, nie wolno ich bagatelizować.

Przy rogowaceniu słonecznym najważniejszym krokiem jest skierowanie pacjenta do dermatologa. Róg skórny natomiast – charakterystyczny, rogowy twór o różnorodnych kształtach – może występować również u osób młodych. Choć wygląda niegroźnie, może skrywać pod sobą zmiany nowotworowe, dlatego także w tym przypadku niezbędna jest konsultacja lekarska.

Nowotwory złośliwe skóry

Wśród nowotworów złośliwych skóry najczęściej diagnozuje się raka podstawnokomórkowego. Charakteryzuje się on powolnym wzrostem i zazwyczaj nie daje przerzutów, choć nieleczony może naciekać głębiej. Pojawia się zwykle w obrębie twarzy – szczególnie na nosie, uszach, za uszami. Typowe objawy to nieznikająca ranka lub guz, który nie goi się przez dłuższy czas. Istnieją różne odmiany raka podstawnokomórkowego – m.in. guzkowa czy twardzinowa.

Rak kolczystokomórkowy to już nowotwór o większej złośliwości – nacieka głębsze warstwy skóry i może dawać przerzuty, najczęściej do węzłów chłonnych. Rozwija się zazwyczaj na podłożu stanów przedrakowych lub miejscach przewlekłego drażnienia. Czynniki sprzyjające to m.in. mutacje genów, zaburzenia immunologiczne, predyspozycje genetyczne oraz długotrwałe narażenie na promieniowanie UVB. Dodatkowo nowotwór ten może być powiązany z zakażeniem wirusem HPV16 – szczególnie w przypadku zmian w okolicach narządów płciowych.

Odmiany raka kolczystokomórkowego obejmują formy wrzodziejące i brodawkujące. Nowotwór ten rozwija się powoli, a ryzyko przerzutów wynosi od 2 do 6%. Lokalizuje się zazwyczaj na granicy skóry i błon śluzowych lub w miejscach wcześniejszych zmian przedrakowych.

Czerniak złośliwy – jeden z najbardziej agresywnych nowotworów skóry.

Czerniak złośliwy, jeden z najbardziej agresywnych nowotworów skóry, staje się coraz powszechniejszy. Liczba przypadków podwaja się średnio co dekadę. Około 80% zachorowań odnotowuje się w Ameryce Północnej, Europie i Nowej Zelandii. Choroba częściej dotyka kobiety (u których lokalizuje się zwykle na nogach), natomiast u mężczyzn najczęściej występuje na tułowiu.

Czynniki ryzyka czerniaka to m.in. uwarunkowania genetyczne, intensywna ekspozycja na słońce, jasna karnacja, obecność znamion melanocytowych (szczególnie dysplastycznych i wrodzonych), częste oparzenia słoneczne w dzieciństwie oraz przewlekłe drażnienie skóry. Podejrzane są także czynniki hormonalne, choć ich wpływ nie został jednoznacznie potwierdzony.

Czerniak może powstać np. z plamy soczewicowatej – zazwyczaj pojawia się ona na twarzy i ma nieregularny kształt oraz zróżnicowaną barwę – od brązowej po czarną. Każda zmiana o nieregularnych brzegach, która się powiększa, powinna zostać jak najszybciej oceniona przez dermatologa.

Kiedy kosmetolog powinien odesłać pacjenta do lekarza?

Kosmetolog ma także istotną rolę w kontekście medycyny estetycznej. Nowoczesne zabiegi pozwalają na skuteczną rewitalizację skóry, poprawę jej wyglądu i samopoczucia pacjenta. Jednak wszystkie procedury powinny być wykonywane wyłącznie u osób zdrowych lub pod kontrolą lekarza – po uzyskaniu jego zgody. Jeśli skóra jest podrażniona, zaczerwieniona, swędzi lub wykazuje objawy zapalne, zabieg powinien zostać odroczony.

Zdrowa skóra jest elastyczna, jędrna i ma jednolity koloryt. Nie towarzyszą jej nieprzyjemne objawy takie jak swędzenie, pieczenie czy nadmierne złuszczanie. Te wskaźniki mogą stanowić cenną informację o stanie ogólnym pacjenta.

Ważnym elementem pracy kosmetologa jest również rozpoznanie momentu, w którym należy powiedzieć pacjentowi: „czas na dermatologa”. Obowiązkowa konsultacja lekarska dotyczy przypadków trądziku (szczególnie opornego na leczenie), chorób alergicznych, grzybic skóry gładkiej oraz infekcji wirusowych i bakteryjnych.

Po zakończeniu leczenia dermatologicznego pacjent często wraca do gabinetu kosmetycznego – na zabiegi wspomagające regenerację skóry lub uzupełniające terapię.

Skuteczna pielęgnacja skóry to proces wymagający współpracy wielu specjalistów. Leczenie farmakologiczne, odpowiednia pielęgnacja, dieta, aktywność fizyczna i zabiegi kosmetologiczne powinny stanowić spójny plan działania. Takie kompleksowe podejście przynosi najlepsze efekty.

Współpraca między kosmetologiem a dermatologiem to klucz do sukcesu. Wzajemne zrozumienie i otwartość na dialog przekładają się na lepsze rezultaty terapii i większą satysfakcję pacjenta. Kosmetolog, wspierając działania dermatologa, może pomóc pacjentowi nie tylko w leczeniu skóry, ale również w odbudowie jej zdrowego wyglądu po zakończonej terapii. To właśnie ta synergia sprawia, że współczesna pielęgnacja staje się bardziej skuteczna i bezpieczna.

Tekst jest podsumowaniem jednego z bezpłatnych szkoleń dla kosmetologów organizowanych przez LVY cosmetics. Pełny kalendarz szkoleń na rok 2025/2026 

Zapraszamy.